Çin’in Tiangong Uzay İstasyonu’nda görev yapan Shenzhou-21 ekibi, dönüş kapsülü Shenzhou-20’nin penceresinde tespit edilen çatlakları incelemek için sekiz saatlik kritik bir dış uzay yürüyüşü gerçekleştirdi. Olası uzay çöpü çarpması, mürettebatın yer değiştirmesine ve acil görev planının devreye alınmasına yol açtı.Detaylar haberimizde…
Kriz, Penceredeki Çatlağın Fark Edilmesiyle Başladı
Çin’in Tiangong Uzay İstasyonu’nda geçtiğimiz ay kritik bir güvenlik problemi ortaya çıktı. Shenzhou-20 dönüş aracının penceresinde oluşan çatlaklar, mürettebatın Dünya’ya dönüş planlarını altüst etti. İlk incelemelerde hasarın, uzay çöpü kaynaklı bir çarpma sonucu oluştuğu değerlendirildi.
VCG/VCG Getty Images aracılığıyla
Çin İnsanlı Uzay Ajansı (CMSA), çatlakların tespit edilmesiyle birlikte aracı “mürettebatlı dönüş için güvenli değil” şeklinde sınıflandırdı. Bu değerlendirme hem uzay istasyonundaki görev döngüsünü hem de acil durum planlamalarını doğrudan etkiledi.
Acil Durum Senaryosu: Uzayda Sandalye Kapmaca
Shenzhou-20’nin görevini güvenli şekilde tamamlayamayacağı anlaşılınca CMSA hızla bir “yörüngede lojistik değişim” planı devreye aldı. Mürettebatın güvenliği için acil önlem kapsamında:
Shenzhou-22 adlı insansız bir yedek araç fırlatıldı.
Bu araç, istasyona yeni gelen Shenzhou-21 ekibi için acil tahliye aracı olarak konumlandırıldı.
Shenzhou-21’in asıl kapsülü, Shenzhou-20 ekibini güvenli şekilde Dünya’ya getirmek için görevlendirilmişti.
Bu durum, yeni gelen ekibin bir süre dönüş aracı olmadan istasyonda kalmasına yol açtı. Tiangong’da kısa süreli, oldukça karmaşık bir görev döngüsü yaşandı.
Sekiz Saatlik Zorlu Uzay Yürüyüşü
Shenzhou-20 mürettebatı Chen Dong’u (ortada), Chen Zhongrui’yi (sağda) ve Wang Jie’yi göstermektedir. [Fotoğraf: Xinhua]
Bu hafta gerçekleşen kritik gelişmede, Shenzhou-21 ekibinden Gemi Komutanı Zhang Lu ve astronot Wu Fei, kapsüldeki hasarı yerinde incelemek için uzay istasyonunun dışına çıktı.
Wu Fei, CMSA’ya göre henüz 32 yaşında ve bu görevle birlikte “uzay yürüyüşü yapan en genç Çinli astronot” unvanını aldı.
İki astronot toplam sekiz saat boyunca istasyonun dış yüzeyinde çalıştı. Bu süre zarfında:
Kapsül penceresindeki çatlaklar fotoğraflandı,
Hasarın boyutu değerlendirildi,
Pencerenin yapısal dayanıklılığına ilişkin ön incelemeler tamamlandı.
Sonuçlar henüz açıklanmadı; CMSA ilgili teknik raporu ilerleyen günlerde paylaşacak.
Uzay Çöpleri: Çin’in Başarısına Rağmen En Büyük Risk
Çin son dönemde uzay faaliyetlerinde dikkat çekici bir hız yakaladı. 5 Aralık’tan bu yana beş roket başarıyla fırlatıldı. Üç Long March roketinin sadece 24 saat içinde art arda uzaya gönderilmesi, ülkenin yeni uydu takımyıldızını hızla oluşturmaya başladığını gösteriyor.
Ancak her ülke gibi Çin de yörüngedeki uzay çöplerine karşı savunmasız.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (ISS) bile sık sık yörüngesini ayarlaması gerekiyor. Benzer riskler, alçak Dünya yörüngesinde çalışan tüm uydular ve kapsüller için geçerli.
Bu nedenle astronotlar, dış görev sırasında Tiangong istasyonuna ek bir “uzay çöpü koruma sistemi” de kurdu. CMSA bu sistemin teknik detaylarını paylaşmadı, ancak panel ve sensör destekli bir darbe önleme modülü olduğu değerlendiriliyor.
Shenzhou-20 Yeniden Kullanılabilir mi?
CMSA yetkilileri, hasarlı Shenzhou-20 kapsülünün ileride “onarılarak yeniden değerlendirilme” ihtimalinin bulunduğunu belirtiyor.
Yetkililer, gelecekteki bir uzay yürüyüşünde pencerenin güçlendirilmesi üzerine çalışılabileceğini açıkladı. CMSA Sözcüsü Ji Qiming, devlet televizyonu CCTV’ye yaptığı açıklamada:
“Shenzhou-20 en sonunda mürettebatsız olarak Dünya’ya dönecek. Bu süreç bize gelecekteki görevler için son derece değerli ve gerçekçi veri sağlayacak.” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, Çin’in kapsülü tamamen hurdaya çıkarmak yerine test amacıyla değerlendirmeyi planladığını gösteriyor.
Kimse Yaralanmadı: Görev Planı Sorunsuz İşledi
Tüm mürettebatın güvende olması, olayın en önemli yanı olarak ön plana çıktı. Shenzhou-20 ekibi 14 Kasım’da Shenzhou-21 kapsülüyle güvenli şekilde Dünya’ya döndü. Şu anda uzay istasyonunda kalan Shenzhou-21 ekibi ise acil bir durumda Shenzhou-22 kapsülünü kullanabilecek. Çin’in bu süreci kısa sürede yönetmesi hem teknik kapasitesini hem de acil durum yanıt kabiliyetini gözler önüne serdi.